Nawet jeśli dopiero co zjedliśmy obiad, widok apetycznego kawałka pizzy czy świeżego pączka potrafi natychmiast wywołać głód. To uczucie zna każdy i ma ono solidne naukowe podstawy. Najnowsze badania pokazują, że obrazy smacznego jedzenia aktywują w mózgu te same obszary, które odpowiadają za przyjemność i nagrodę. Co więcej, u osób z otyłością ta reakcja jest jeszcze silniejsza, co tłumaczy trudności w kontrolowaniu apetytu. Materiał przygotowała redakcja lechia-gdansk.pl.
Jak mózg reaguje na obrazy jedzenia
Naukowcy z Uniwersytetu George’a Masona pod kierunkiem prof. Martina Binksa stworzyli nową bazę obrazów, która pozwala dokładniej badać reakcję mózgu na jedzenie. Wcześniej w eksperymentach porównywano zdjęcia potraw z przypadkowymi obiektami, co zniekształcało wyniki. Teraz badacze zestawiają obrazy smacznych produktów z obiektami o identycznym kolorze, kształcie i rozmiarze – na przykład czekoladowe ciasto w kształcie serca z kartonowym sercem.
Rezultaty badań neuroobrazowych wykazały, że widok jedzenia wywołuje taką samą aktywację jak inne źródła przyjemności. Dlatego reklama fast foodów czy słodyczy działa na nas silniej niż jakakolwiek inna. To oznacza, że ochota na jedzenie nie jest przejawem słabości charakteru, ale naturalną konsekwencją biologii naszego mózgu.
Dlaczego osoby z otyłością są szczególnie podatne
Takie bodźce wyjątkowo mocno działają na osoby z nadwagą i otyłością. Badania opublikowane w Frontiers in Neuroscience wskazują, że u tych osób często występują zmiany w strukturze mózgu: zmniejszenie objętości istoty szarej i nieprawidłowości w istocie białej. Obszary te odpowiadają za kontrolę impulsów, dlatego trudniej im oprzeć się pokusom.
Na szczęście dzięki plastyczności mózgu zmiany można w dużej mierze odwrócić. Już miesiąc po operacji bariatrycznej pacjenci zauważają poprawę reakcji na obrazy jedzenia. Z czasem ich mózg zaczyna funkcjonować podobnie jak u osób o prawidłowej wadze.
Dlaczego to ważne dla społeczeństwa
Problem otyłości staje się coraz bardziej palący na całym świecie. Polska nie jest wyjątkiem: dane Narodowego Funduszu Zdrowia pokazują, że liczba osób z nadwagą rośnie szybciej, niż przewidywano. Coraz częściej problem ten dotyczy dzieci i młodzieży, co jest alarmującym sygnałem dla przyszłości zdrowia publicznego. Jeśli tendencja się utrzyma, do 2035 roku co trzeci dorosły Polak może zmagać się z otyłością.
Jak radzić sobie z pokusami żywieniowymi
Eksperci podkreślają, że świadomość mechanizmów działania mózgu pomaga lepiej kontrolować zachowania. Kilka praktycznych kroków może zmniejszyć ryzyko przejadania się:
- Ograniczenie bodźców wizualnych. Unikajmy reklam fast foodów i nie trzymajmy słodyczy na widoku.
- Planowanie posiłków. Regularny rytm i zdrowe przekąski zmniejszają ryzyko napadów głodu.
- Aktywność fizyczna. Ruch pomaga regulować hormony odpowiedzialne za przyjemność.
- Praca nad nawykami. Wsparcie psychologiczne i metody poznawczo-behawioralne mogą zmienić nasze podejście do jedzenia.
Podsumowanie
Widok pizzy, pączków czy czekolady może natychmiast obudzić apetyt, nawet gdy jesteśmy syci. To nie słabość, lecz naturalna reakcja mózgu, działającego zgodnie z mechanizmem nagrody. Jednak zrozumienie tych procesów pozwala lepiej panować nad sobą i podejmować świadome decyzje dotyczące jedzenia.
Przypomnijmy, że pisaliśmy również o tym, Jak zmniejszyć napięcie oczu od ekranów: praktyczne porady i ćwiczenia.
