Polskie Dowództwo Operacyjne poinformowało 10 września rano o naruszeniu przestrzeni powietrznej kraju przez rosyjskie drony bojowe. Do incydentu doszło podczas kolejnej zmasowanej ofensywy na Ukrainę. Sprawa natychmiast wywołała reakcję najwyższych władz państwowych. Materiał przygotowała redakcja lechia-gdansk.pl
Premier Donald Tusk przekazał sekretarzowi generalnemu NATO Markowi Rutte informacje o naruszeniu. Z kolei prezydent Karol Nawrocki zapewnił, że pozostaje w stałym kontakcie z ministrem obrony i dowództwem armii. — Już odbyła się narada w Dowództwie Operacyjnym, a wkrótce spotkam się w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego z udziałem premiera — powiedział.
Co oznacza Artykuł 4 NATO
Artykuł 4 Traktatu Północnoatlantyckiego stanowi podstawę do rozpoczęcia konsultacji, jeśli którykolwiek z sojuszników uzna, że jego integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo są zagrożone. „Strony będą konsultować się ze sobą, ilekroć, w opinii którejkolwiek z nich, zagrożona będzie integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo którejkolwiek ze stron” – czytamy w oficjalnym dokumencie NATO.
Należy jednak podkreślić, że Artykuł 4 nie oznacza automatycznego użycia siły wojskowej przez inne państwa. Konsultacje mają charakter polityczny, a decyzje podejmowane są jednomyślnie.
Czym różni się Artykuł 4 od Artykułu 5
Po Artykule 4 następuje słynny Artykuł 5 NATO, oparty na zasadzie wspólnej obrony. Mówi on, że atak na jednego członka traktowany jest jak atak na wszystkich. To właśnie Artykuł 5 jest najsilniejszym gwarantem bezpieczeństwa w ramach sojuszu.
Nie został on jednak uruchomiony po rosyjskiej inwazji na Ukrainę, ponieważ Ukraina nie należy do NATO. Polska natomiast jest pełnoprawnym członkiem, dlatego ustalenie, czy naruszenie przestrzeni powietrznej uznane zostanie za atak, może w przyszłości prowadzić do powołania się właśnie na Artykuł 5.
Kiedy w historii korzystano z Artykułu 4
Od momentu powstania NATO w 1949 roku, Artykuł 4 wykorzystywano siedem razy:
- 2022 – osiem państw, w tym Polska, wezwało do konsultacji po pełnoskalowej agresji Rosji na Ukrainę.
- 2015 – Turcja poprosiła o konsultacje po serii zamachów terrorystycznych.
- 2014 – Polska złożyła wniosek w związku z eskalacją działań Rosji wobec Ukrainy.
- 2012 – Turcja dwukrotnie sięgała po Artykuł 4 po atakach syryjskich sił i śmierci cywilów; NATO rozmieściło systemy Patriot.
- 2002 – Turcja powołała się na artykuł podczas konfliktu w Iraku.
Każdy przypadek konsultacji miał na celu wzmocnienie bezpieczeństwa i wysłanie jasnego sygnału o jedności sojuszu.
Co dalej?
Obecnie Polska ocenia sytuację i prowadzi rozmowy z sojusznikami. Na razie nie ma decyzji o odwołaniu się do Artykułu 4, ale napięcie na wschodniej flance NATO rośnie. Eksperci podkreślają, że szybkie reakcje władz i kontakt z partnerami pokazują determinację, by zapewnić bezpieczeństwo kraju.
Przypomnijmy, pisaliśmy także o tym, że Szczątki drona spadły na dom we Wyrykach: Dach zniszczony, szkoły zamknięte
