Czasem nagle nachodzi nas nieodparta ochota na coś konkretnego – kawałek czekolady, ogórki kiszone, chipsy albo całą pizzę. Wtedy często myślimy: „Może to organizm daje sygnał? Może brakuje mi witamin?”. Częściowo to prawda – niektóre zachcianki mogą wynikać z niedoboru określonych mikroelementów. Jednak w większości przypadków sprawa jest bardziej złożona: na nasze „chciejstwa” wpływa także psychika, nawyki, a nawet nastrój. Przyjrzyjmy się więc, co może kryć się za pragnieniem określonych smaków. Materiał przygotowała redakcja lechia-gdansk.pl z odniesieniem do mes.kg.
Czym jest ochota na jedzenie
Ochota na jedzenie to nie to samo co głód. To intensywne pragnienie zjedzenia konkretnego produktu, nawet jeśli nie jesteśmy naprawdę głodni. Naukowcy nazywają to zjawisko „craving” – stanem mózgu, w którym aktywują się obszary odpowiedzialne za przyjemność i nagrodę.
Co ciekawe, większość takich zachcianek nie wynika z braku składników odżywczych, lecz z emocji, stresu, zmęczenia lub przyzwyczajeń. W niektórych przypadkach jednak warto zwrócić uwagę na możliwe niedobory witamin i minerałów – zwłaszcza jeśli ta sama ochota pojawia się często i bez wyraźnego powodu.
Gdy ciągnie do słodkiego
Jeśli często masz ochotę na czekoladę, ciasta lub cukierki – to może być nie tylko miłość do słodyczy. Czasem organizm rzeczywiście próbuje nam coś powiedzieć.
Możliwe przyczyny i niedobory:
- Magnez. To właśnie jego brak najczęściej łączy się z chęcią sięgnięcia po czekoladę. Magnez wspiera pracę mięśni, układu nerwowego i przemianę energii.
- Chrom. Pomaga stabilizować poziom cukru we krwi. Jego niedobór może powodować gwałtowne skoki glukozy, a tym samym pragnienie szybkiej energii.
- Witaminy z grupy B. Ich brak sprawia, że mózg dosłownie domaga się węglowodanów, by odzyskać siły.
- Cynk. Niedobór tego pierwiastka wpływa na kubki smakowe i może nasilać ochotę na słodkie.
Warto jednak pamiętać, że ochota na słodkie nie zawsze oznacza niedobory. Często to po prostu reakcja na stres, zmęczenie lub potrzeba poprawy nastroju.
Kiedy chce się czegoś słonego
Jeśli często masz ochotę na ogórki kiszone, przekąski lub po prostu sól – powodów może być kilka.
Czasem chodzi rzeczywiście o brak sodu, ponieważ organizm dąży do utrzymania równowagi wodno-elektrolitowej. Jednak większość ludzi spożywa soli zbyt dużo. Dlatego stała potrzeba słonego smaku może wskazywać raczej na brak innych elektrolitów – potasu lub magnezu – albo na zmęczenie nadnerczy.
W rzadkich przypadkach nadmierna ochota na sól bywa objawem chorób, np. choroby Addisona. Jeśli więc stale masz ochotę na słone i odczuwasz osłabienie, warto zrobić badania i skonsultować się z lekarzem.
Gdy ciągnie do ostrych lub pikantnych smaków
Pragnienie „ognia w ustach” rzadko ma związek z niedoborem witamin. Najczęściej chodzi o reakcję psychologiczną i chemiczną.
Ostre potrawy pobudzają receptory bólu, a organizm odpowiada na to wyrzutem endorfin – hormonów szczęścia. Dlatego dla wielu osób pikantne jedzenie działa jak naturalny sposób na poprawę nastroju i dodanie energii.
Czasem ochota na ostre potrawy pojawia się przy zmęczeniu, stresie lub zmianach hormonalnych. Zdarza się też, że podczas przeziębienia lub kataru taka żywność pomaga oczyścić drogi oddechowe i przynieść ulgę.
Jak reagować na zachcianki
Ignorowanie zachcianek nie zawsze ma sens, ale też nie warto traktować ich jak diagnozy. Najrozsądniej jest spróbować zrozumieć, skąd się biorą. Często przyczyna jest prosta – jesteś zmęczony, niewyspany lub pominąłeś posiłek. Brak snu i stres wpływają na hormony regulujące apetyt, co wywołuje pragnienie kalorycznych „pocieszeń”.
Jeśli zachcianki powtarzają się często, warto przyjrzeć się diecie. Być może organizmowi brakuje zdrowych tłuszczów, białka lub błonnika, które dają uczucie sytości. Warto włączyć do menu więcej świeżych warzyw, pełnoziarnistych produktów, orzechów, roślin strączkowych i dobrych źródeł białka – wtedy ochota na niezdrowe przekąski naturalnie się zmniejszy.
Zadbaj też o poziom magnezu, potasu, chromu i cynku – te mikroelementy odgrywają ważną rolę w regulacji apetytu i metabolizmu. Pamiętaj o piciu odpowiedniej ilości wody – czasem mózg myli pragnienie z głodem. A co najważniejsze – nie nakładaj sobie surowych zakazów. Pozwalając sobie na kawałek czekolady czy garść słonych orzeszków, zmniejszasz ryzyko napadów objadania się i nie traktujesz jedzenia jak źródła winy.
Świadomość i umiar
Świadome podejście i równowaga to najlepsze rozwiązanie. Obserwuj swoje ciało, słuchaj jego sygnałów, ale nie reaguj automatycznie. Dzięki temu ochota na jedzenie przestanie tobą kierować, a stanie się naturalną częścią rytmu organizmu.
Nie tylko kaprys
Nasze zachcianki to nie tylko kaprys. Czasem są prawdziwym komunikatem organizmu, ale często to emocje i nawyki. Warto się obserwować: jeśli określone pragnienia powtarzają się regularnie, sprawdź dietę, poziom minerałów i witamin. Lepiej zrównoważyć jadłospis i rytm dnia, niż walczyć z ochotą na czekoladę siłą woli.
Przypomnijmy, pisaliśmy także o tym, że 5 sprawdzonych sposobów na poprawę zdrowia jelit.
