Sen noworodka zawsze budzi ciekawość rodziców. Maluchy śpią po 16–18 godzin na dobę, ich oczy często poruszają się pod powiekami, a mimika przypomina to uśmiech, to grymas. Wydaje się, jakby dziecko już coś widziało i przeżywało. Naukowcy i pediatrzy od dawna interesują się tym pytaniem: czy niemowlęta rzeczywiście mają sny i co dokładnie im się śni? Spróbujmy zrozumieć, co wiadomo nauce i jak rodzice mogą odczytywać sygnały snu dziecka. Materiał przygotowała redakcja lechia-gdansk.pl.
Nauka o snach u niemowląt
Badania pokazują, że noworodki większą część snu spędzają w fazie REM — tzw. „szybkiego snu”. U dorosłych właśnie ten etap związany jest z wyraźnymi marzeniami sennymi. U maluchów zajmuje on nawet do 50% całego czasu snu, co świadczy o dużej aktywności mózgu. Naukowcy przypuszczają, że w tym okresie dziecko przetwarza wrażenia z dnia i tworzy pierwsze połączenia w mózgu.
Niektórzy specjaliści uważają, że sny noworodków różnią się od snów dorosłych. Nie zawierają fabuły ani obrazów w zwykłym znaczeniu, ale są zestawem odczuć, dźwięków i emocji. Może to być ciepło matczynych rąk, intonacja głosu czy światło i cień, które maluch zobaczył w ciągu dnia.
Co może śnić się dziecku w pierwszych miesiącach życia
Noworodek nie ma jeszcze bogatego doświadczenia, dlatego jego sny są bardzo proste. Zazwyczaj to:
- głosy rodziców i znajome intonacje;
- odczucia ciepła i komfortu;
- zapach mleka i proces karmienia;
- fragmenty światła i kolorów, które zapadły w pamięć;
- emocje — spokój, radość lub niepokój.
W ten sposób sny malucha bardziej przypominają emocjonalne wspomnienia niż pełne historie.
Jak rozpoznać, że niemowlę ma sen
Zachowanie podczas snu czasami zdradza, że dziecko znajduje się w fazie aktywnego snu. Rodzice mogą zauważyć:
- szybkie ruchy oczu pod powiekami;
- drgania rączek i nóżek;
- lekkie zmiany oddechu;
- uśmiech lub grymasy na twarzy;
- ciche dźwięki — kwilenie, pochlipywanie lub gaworzenie.
Te oznaki nie są powodem do niepokoju — to normalny przejaw pracy układu nerwowego.
Dlaczego sen z marzeniami sennymi jest ważny dla rozwoju
Faza snu z szybkimi ruchami oczu odgrywa kluczową rolę w rozwoju mózgu dziecka. Pomaga tworzyć połączenia neuronowe, trenować zmysły i utrwalać nowe doświadczenia. Nie bez powodu specjaliści nazywają sen głównym „budowniczym” układu nerwowego niemowlęcia.
Ponadto sny mogą wspierać stabilizację emocjonalną. Nawet jeśli maluch nie uświadamia sobie fabuły, mózg już „uczy się” radzić sobie z bodźcami z zewnątrz i przygotowuje podstawy do dalszego poznawania świata.
Co mogą zrobić rodzice dla spokojnego snu
Choć rodzice nie mogą kontrolować treści snów dziecka, mogą ustawić środowisko i rutynę tak, by sen był dłuższy i spokojniejszy. Zacznijcie od przewidywalnego wieczornego rytuału: sekwencja działań przed snem obniża pobudzenie i pomaga mózgowi „sygnalizować” sen. Zwracajcie uwagę na oznaki zmęczenia — ziewanie, pocieranie oczu, odwracanie wzroku — i kładźcie dziecko spać zanim się przemęczy, bo wtedy trudniej mu zasnąć. Ograniczcie wieczorem intensywne bodźce: mniej ekranów, głośnych dźwięków i aktywnych zabaw na 60–90 minut przed snem. Dbajcie o mikroklimat i wygodę: przegrzanie i niewygodne ubranie często powodują przebudzenia. Jeśli w rodzinie jest kilku opiekunów, uzgodnijcie wspólny scenariusz usypiania — to daje poczucie stabilności i przewidywalności.
Kiedy należy się zaniepokoić
W rzadkich przypadkach niemowlę może często się budzić, płakać lub wykazywać oznaki silnego niepokoju. Jeśli takie zachowanie powtarza się każdej nocy i towarzyszą mu inne objawy (np. brak apetytu, utrata wagi czy gorączka), warto skonsultować się z pediatrą. Ważne jest odróżnienie normalnej aktywności snu od ewentualnych zaburzeń zdrowotnych.
Zagadka, której nauka jeszcze nie rozwiązała
Pomimo wielu badań dokładna odpowiedź na pytanie „co śni się noworodkowi?” pozostaje tajemnicą. Możemy się jedynie domyślać, opierając na wiedzy o rozwoju mózgu i obserwacjach zachowania dziecka. Jednak jedno jest oczywiste: sny są niezwykle ważną częścią dorastania, a dzięki nim maluch uczy się odbierać świat, w którym dopiero zaczął żyć.
Przypomnijmy, że pisaliśmy także o tym, Co oznacza sen o ciąży: interpretacje i ukryte znaczenia.
