Tomahawk (BGM-109): co warto wiedzieć o rakiecie, jej cenie i historii

Tomahawk to jedna z najbardziej znanych rakiet w arsenale USA i sojuszników. Oficjalnie oznaczona jako BGM-109, została stworzona do precyzyjnych uderzeń na duże odległości bez udziału pilotów. Jej zadaniem jest niszczenie kluczowych celów — od centrów dowodzenia po infrastrukturę krytyczną. Najnowsze wersje mogą zmieniać cel w trakcie lotu i atakować także cele nawodne. To sprawia, że Tomahawk pozostaje ważnym elementem współczesnej wojny sieciowo-centrycznej. Materiał przygotowała redakcja lechia-gdansk.pl.

Przeznaczenie i rola rakiety

Tomahawk zaprojektowano jako rakietę dalekiego zasięgu, lecącą nisko i bardzo precyzyjnie. Dzięki systemom GPS i DSMAC potrafi trafić w cel z dużą dokładnością. W wersjach Block IV i V rakieta może odbierać nowe dane w locie, co zwiększa jej skuteczność. Tomahawki są często używane jako pierwsza broń w ataku, aby zniszczyć obronę powietrzną i kluczowe ośrodki dowodzenia. To pozwala ograniczyć ryzyko dla pilotów i zwiększyć efektywność całej operacji.

Parametry techniczne (dane ogólne)

Tomahawk to rakieta manewrująca o zasięgu od 1250 do 2500 km, zależnie od wersji. Porusza się z prędkością subsoniczną, zwykle 550–880 km/h. Rakieta leci nisko nad ziemią, co utrudnia jej wykrycie przez radary. System naprowadzania łączy nawigację inercyjną z GPS oraz technologią DSMAC. W nowszych wersjach dodano kanały łączności umożliwiające aktualizację celu. Głowica bojowa waży od 200 do 450 kg i może mieć różne typy ładunków — od odłamkowych po penetrujące. W przeszłości istniały też wersje jądrowe, dziś już wycofane.

Historia rozwoju

Pomysł stworzenia takiej rakiety narodził się w latach 70. XX wieku. Początkowe prace prowadziło laboratorium przy Uniwersytecie Johns Hopkins. W produkcji uczestniczyły firmy General Dynamics i później Raytheon. Pierwsze rakiety weszły do służby w latach 80. Od tamtej pory Tomahawk był stale modernizowany. Kolejne wersje — Block II, III, IV (TACTOM) i najnowszy Block V — poprawiały celność, komunikację i niezawodność. Modułowa budowa rakiety pozwala łatwo wymieniać elementy i dostosowywać ją do nowych wymagań.

Warianty i zastosowanie

Tomahawk występuje w kilku wersjach: RGM (okrętowa), UGM (podwodna) i BGM (ogólna). Wersje Block IV i V pozwalają na zmianę celu w trakcie lotu oraz atakowanie ruchomych obiektów na morzu. Dzięki temu rakieta stała się bardziej uniwersalna. Tomahawk odpalany jest z pionowych wyrzutni Mk 41 VLS na okrętach i z torpedowych wyrzutni łodzi podwodnych. W USA trwają też prace nad wprowadzeniem wersji lądowej, co zwiększyłoby elastyczność jej użycia.

Użycie bojowe

Tomahawki wykorzystywano w wielu konfliktach — od wojny w Zatoce Perskiej, przez Irak w 2003 roku, po Syrię. Często są pierwszym elementem ataku, który ma zniszczyć systemy obrony i centra dowodzenia. Rakieta pozwala przeprowadzić precyzyjne uderzenia bez ryzyka utraty pilotów. Dzięki dokładności i dużemu zasięgowi uznano ją za skuteczne narzędzie projekcji siły. Tomahawk odgrywa kluczową rolę w strategii USA i NATO.

Koszt produkcji i eksploatacji

Cena rakiety zależy od wersji i zakresu kontraktu. W 2022 roku Raytheon sprzedał 154 rakiety za 217 mln dolarów. To daje średnio około 1,4 mln dolarów za sztukę. Raporty Pentagonu wskazują, że cena może się wahać między 1,3 a 2,6 mln dolarów. Po uwzględnieniu logistyki, szkoleń i wsparcia technicznego koszt całkowity wzrasta nawet do 6 mln dolarów. Średnia cena zakupu dla armii to 1–3 mln dolarów za egzemplarz.

Eksport i kontrola sprzedaży

Tomahawk jest bronią strategiczną, dlatego jej eksport ściśle kontroluje rząd USA. Rakiety trafiają tylko do wybranych sojuszników, takich jak Wielka Brytania czy Australia. Każdy kontrakt musi zostać zatwierdzony przez Kongres. Sprzedaż odbywa się wyłącznie w ramach porozumień rządowych. Władze USA analizują każde zamówienie, by uniknąć zagrożeń dla równowagi militarnej w regionie.

Modernizacja i przyszłość

Obecnie trwają prace nad kolejnymi usprawnieniami Tomahawka. Wersja Block V ma lepszą nawigację, nowe systemy komunikacji i możliwość atakowania celów morskich w ruchu. Raytheon planuje również wydłużenie żywotności już istniejących rakiet. Modernizacje mają utrzymać system w służbie przez kolejne dekady. Tomahawk pozostaje kluczowym elementem floty USA, łącząc precyzję, zasięg i niezawodność.

Podsumowanie

Tomahawk (BGM-109) to precyzyjna rakieta manewrująca o zasięgu do 2500 km. W zależności od wersji jej cena wynosi od 1 do 3 mln dolarów. Broń ta jest stale rozwijana i modernizowana. Dla marynarki USA i jej sojuszników Tomahawk to symbol skuteczności i technologicznego postępu.

Przypominamy, że pisaliśmy również o tym, że AMD i OpenAI zawierają umowę na 6 gigawatów.